Over bestuur en toezicht in het semipublieke domein
Er is al veel geschreven over falende bestuurders en toezichthouders in het semipublieke domein, ook door mij. Het wordt derhalve tijd om op basis van de lessons learned op zoek te gaan naar een nieuw perspectief op governance. Onderzoek en praktijkervaringen laten zien dat er echte vernieuwingen nodig zijn, maar dat er inmiddels toch ook al belangrijke stappen in de goede richting worden gezet. En van deze stappen, de betere practices, kunnen we veel leren.
Als reactie op de misstanden is de ontwikkeling van de governance de laatste jaren nogal technisch en procedureel van aard geweest. De regels en het afvinkgedrag leken te domineren. Angst en wantrouwen overheersten. In dit boek wordt een nieuw concept van governance gelanceerd, waarin bestuur en intern toezicht zich op een andere manier tot elkaar en andere betrokkenen verhouden. Bij strategisch partnerschap staat niet de procedurele omgang maar het inhoudelijk debat centraal.
Er is ruimte nodig voor de verdere ontwikkeling van strategisch partnerschap van binnenuit, tussen bestuur en intern toezicht en in verbinding met stakeholders.
De vernieuwingen dienen vooral gezocht te worden in:
• Een versterking van het inhoudelijk debat
• Nieuwe vormen van verbinding met relevante stakeholders
• Het daadwerkelijke invulling geven aan de verantwoording
De meerwaarde van strategisch partnerschap kan vooral tot uiting komen in de voorkantbenadering (als bestuur en toezicht vroegtijdig met elkaar in gesprek komen), het selecteren van belangrijke thema’s voor de komende periode, de brede oriëntatie op belangen en perspectieven en de zogenoemde inclusieve benadering: de betrokkenheid van en dialoog met stakeholders. Het boek beschrijft diverse practices op dit gebied. En het lijkt erop dat dat inclusief strategisch partnerschap tot een sterker innovatief vermogen van de organisatie leidt. Een interessante constatering.
Kortom, Rienk Goodijk laat aan de hand van zijn onderzoek naar betere practices en vele praktijkervaringen, zien dat een dergelijke verhouding tussen bestuur en toezicht, aan de ‘voorkant’ en in betrokkenheid met stakeholders, veel kan opleveren. “Dit boek geeft waardevolle handreikingen en inzichten om als bestuurders en toezichthouders te oefenen in wederzijds leren”, zo stelt Jaap Winter in zijn introductie in en reflectie op het boek.
Niet het afvinken maar de aanspreekbaarheid leidt tot substantiële verbeteringen. Rolvastheid verandert in rolbewustzijn. Dat vraagt wijsheid.
Meer weten over bestuur en toezicht?
Al jaren organiseert Spijtenburg bijeenkomsten voor aankomende en/of ervaren leden van raden van toezicht. Prof. Rienk Roodijk houdt tijdens deze bijeenkomsten ervaren toezichthouders een spiegel voor: Wat doe ik als toezichthouder goed? Wat kan ik versterken? Aankomende toezichthouders benutten de informatie om een concreter beeld te krijgen van de verwachtingen die onze samenleving heeft van een toezichthouder.
