Afgelopen najaar kreeg ik van een interim-manager een inspirerend boek over het stimuleren van een aanspreekcultuur. Het is geschreven door Gytha Heins. Na de eerste druk in november 2017 is inmiddels al een tweede oplage verschenen in februari 2018.
Een aanspreekcultuur ontstaat alleen als de top van de organisatie zelf consequent het gewenste aanspreekgedrag laat zien. Toezichthouders en bestuurders realiseren zich soms onvoldoende wat voor invloed hun gedrag kan hebben op de organisatie.
Een professionele aanspreekcultuur kan alleen ontstaan wanneer de bestuurder en de leden van de raad van toezicht het voorbeeld geven, wanneer zij ook aangesproken willen worden op hun gedrag. Een raad van toezicht die geen toezicht uitoefent in een werkklimaat dat gekenmerkt wordt door afvinken met regels en controle, maar door partnerschap waarin het wederzijdse gesprek centraal staat. In zo’n klimaat zal de bestuurder zich eerder kwetsbaar opstellen tegenover de raad van toezicht en in een open en sociaal veilig werkklimaat met elkaar in gesprek zijn over de uitdagingen en de risico’s van de organisatie. In zo’n werkklimaat geeft de bestuurder ook het voorbeeld tegenover de directeuren en de staf. De open dialoog tussen de bestuurder en de onderwijsmanagers zal veel beter tot zijn recht komen. Een onderwijsmanager zal ook eerder geneigd zijn om niet alleen te presenteren wat er goed gaat, maar ook voortijdig te bespreken welke risico’s zich in de dagelijkse onderwijspraktijk voordoen.
Rienk Goodijk pleit in zijn boek “Strategisch partnerschap: wat is wijsheid?” dan ook terecht voor bestuurders en intern toezichthouders die aanspreekbaar zijn op hun functioneren en het inhoudelijk debat opzoeken.
